คดีอาญากับคดีแพ่งต่างกันอย่างไร

คดีอาญากับคดีแพ่งต่างกันอย่างไร?

คดีอาญาเป็นเรื่องเกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพของบุคคลเป็นกฎหมายเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน และตามหลักสากลรัฐเป็นผู้เสียหายกฎหมายหลักคือประมวลกฎหมายอาญาแต่ไม่ได้มีเฉพาะแค่ประมวลกฎหมายอาญา รวมถึงความผิดที่บัญญัติตามพระราชบัญญัติต่างๆ ก็เป็นความผิดทางอาญา ส่วนโทษของการกระทำความผิดก็จะมีอยู่ในประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๑๘ มีอยู่ ๕ อย่างคือ (๑) ประหารชีวิต (๒) จำคุก (๓) กักขัง (๔) ปรับ (๕) ริบทรัพย์สิน

คดีอาญามีทั้งที่ยอมความได้และยอมความไม่ได้ กรณีที่ยอมความไม่ได้โดยหลักการแล้วรัฐเป็นผู้เสียหายเป็นความผิดต่อแผ่นดินเป็นกฎหมายเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชนเป็นอำนาจหน้าที่ของรัฐในการเอาผู้กระทำผิดมาลงโทษตามกฎหมายจึงต้องผ่านกระบวนการสืบสวนสอบสวนเป็นขั้นเป็นตอนจนถึงชั้นพนักงานอัยการและศาลเป็นลำดับ ศาลที่มีอำนาจพิจารณาคดีก็จะเป็นศาลอาญาหรือในต่างจังหวัดก็เป็นศาลจังหวัดหรือศาลแขวงในจังหวัดนั้นๆ ที่การกระทำความผิดเกิดขึ้นหรือผู้กระทำความผิดมีที่อยู่นั่นแล้วแต่กรณี

ส่วนคดีแพ่งจะเป็นเกี่ยวกับการโต้แย้งสิทธิหรือหน้าที่ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ตามตำราเรียกว่ากฎหมายเอกชน มุ่งประสงค์ต่อผลบังคับให้กระทำการไม่กระทำการหรือส่งมอบทรัพย์สินโดยอาศัยศาลเป็นที่พึ่ง เพื่อให้มีการรับรอง คุ้มครอง หรือบังคับตามสิทธิที่มีอยู่ตามกฎหมายด้วยการฟ้องร้องเป็นคดีต่อศาลและจะมีค่าใช้จ่ายที่เรียกว่าค่าธรรมเนียมศาลตามระเบียบแล้วแต่กรณีไป โดยหลักการในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ก็จะมีเรื่องราวข้อกำหนดกฎเกณฑ์เรียงกันไปเป็นหมวดหมู่ตั้งแต่เรื่องเกิดเป็นบุคคลการดำเนินชีวิตมีนิติกรรมสัญญาติดต่อค้าขายมีทรัพย์สินมีหนี้มีครอบครัวมีมรดก เมื่อมีข้อพิพาทเกิดขึ้นก็ว่ากันไปตามตัวบทกฎเกณฑ์นั้นศาลที่พิจารณาคดีก็เป็นศาลแพ่งส่วนต่างจังหวัดก็เป็นศาลจังหวัดหรือศาลแขวงในจังหวัดนั้นๆ ที่มูลคดีเกิดหรือผู้ถูกฟ้องมีภูมิลำเนาอยู่เป็นเกณฑ์นั่นเอง